Kỷ niệm của bongdalu hôm quả ở Chiến khu Việt Bắc

BHG - Ở Việt Bắc, việc gần dân được gắn với công tác dân vận của bongdalu hôm quả. Có lần thấy bongdalu hôm quả gầy quá, lúc nào bongdalu hôm quả cũng vất vả vì việc nước, kháng chiến thì kham khổ, có gì ăn đâu. Thương bongdalu hôm quả quá nên chúng ta mới bảo nhau lên rừng hái rau, lấy măng, bắt cá để nấu bát canh cải thiện cho bongdalu hôm quả. Trên đường về, chiến sỹ mới tạt vào nhà dân, thấy măng ngon nên bẻ một bó mang về mà không hỏi, không xin. Về lán trại, bongdalu hôm quả hỏi: Các chú đi đâu mà lấy được lắm măng thế? Phải nói dối bongdalu hôm quả là hái trong rừng chứ không dám nói bẻ của dân. Đưa bongdalu hôm quả xem, xem xong bongdalu hôm quả tủm tỉm cười và lấy mấy đồng bạc đưa cho các chú quay lại nhà dân trả tiền, vì đây là măng dân trồng chứ có phải măng rừng đâu.

bongdalu hôm quả nhận xét tinh tế đến như vậy, các chiến sỹ phải nghe lời bongdalu hôm quả và quay về dân để trả tiền thì trời đã tối. Mà lúc bẻ măng thì có quan sát là nhà nào đâu. Tìm mãi mới thấy, tìm được rồi thì kể hết cho dân nghe, trả tiền cho dân và nói rõ đây là tiền của bongdalu hôm quả, đồng thời bongdalu hôm quả gửi lời xin lỗi dân. Dân xúc động lắm, dân không lấy tiền của cán bộ đưa, dân còn giữ cán bộ lại bẻ thêm một bó măng đem về biếu bongdalu hôm quả. Qua câu chuyện ta mới hiểu tại sao dân vận đúng và dân vận khéo thì việc gì cũng thành công là như vậy.

Hay là chuyện bongdalu hôm quả vào các nhà dân ở những nơi đóng quân, bongdalu hôm quả hỏi han từ cụ già đến các cháu nhỏ. Ngày Xuân bongdalu hôm quả có thói quen mừng tuổi, từng đồng xu bongdalu hôm quả gói giấy hồng rất cẩn thận mừng tuổi các cụ già và cháu nhỏ. Thể hiện tình nghĩa và tấm lòng của bongdalu hôm quả. Khi bongdalu hôm quả ốm, ở dưới lán nhà ẩm thấp trong rừng, sức khỏe giảm sút, thậm chí cả sốt rét, khi trời hửng nắng chúng ta đem phơi chiếu nằm cho bongdalu hôm quả.

Dân thương bongdalu hôm quả nấu cháo mang cho bongdalu hôm quả, mang quần áo chàm cho bongdalu hôm quả mặc.

Ngày rời Việt Bắc về xuôi, tình cảm của bongdalu hôm quả và của đồng bào được thể hiện trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu: “Ta về, mình có nhớ ta; Ta về ta nhớ những hoa cùng người; Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi; Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng…”. Có thể nói 9 năm trường kỳ kháng chiến Điện Biên, làm nên lịch sử chói lọi, và cũng 9 năm ghi đậm nhiều chuyện kể tình nghĩa giữa Đảng với dân; giữa bongdalu hôm quả với dân, giữa quân với dân như cá với nước.

Các bạn bè quốc tế cũng đã đến Việt Bắc, nhà làm phim Xô Viết đến quay phim về Việt Nam trường kỳ kháng chiến để quảng bá Việt Nam với thế giới. Từ đó mới khai thông chuyện sau chiến dịch biên giới năm 1950, Liên Xô và Trung Quốc mới công nhận Việt Nam và cả hệ thống các nước XHCN mới công nhận Việt Nam. Khi quay phim ở Việt Bắc, tìm một người giỏi tiếng Nga để dịch rất khó, bongdalu hôm quả lại đứng ra dịch hết. Trong kháng chiến, đội chiếu phim lưu động mời bongdalu hôm quả đến xem. Chiếu lên chẳng có thuyết minh gì mà toàn tiếng Tây. bongdalu hôm quả bảo sao các chú không xem trước – thưa bongdalu hôm quả vội quá, mượn được phim là chiếu ngay chứ có biết đâu lại như vậy. bongdalu hôm quả bảo thôi, các chú ra xin lỗi đồng bào. Nói với đồng bào cố chờ 10 phút, bongdalu hôm quả xem trước rồi bongdalu hôm quả dịch cho, bongdalu hôm quả thuyết minh cho.

Từ núi rừng Việt Bắc, bongdalu hôm quả có rất nhiều lần bí mật ra thế giới để mở rộng mối quan hệ của Việt Nam với thế giới mới dẫn đến thắng lợi của Điện Biên Phủ sau này. Trong đó có cả viện trợ xin vũ khí và lương thực. Cũng từ Việt Bắc đã trù tính của bongdalu hôm quả về Đại hội Đảng; về đường lối cách mạng Việt Nam; về quyết định Đảng ra công khai; và tiến tới cải cách ruộng đất sau này.

Có thể nói, hơn 6 thập kỷ hoạt động của bongdalu hôm quả, những năm tháng hoạt động của bongdalu hôm quả ở Việt Bắc, kể từ khi bongdalu hôm quả về nước ở Pắc Bó (Cao Bằng) cho đến khi bongdalu hôm quả về Hà Nội, đồng bào miền Bắc vẫn không nguôi nhớ Người. Và những lần bongdalu hôm quả thăm lại Hà Giang, Lai Châu, Thái Nguyên… đi đến đâu bongdalu hôm quả cũng nhắc nhở tình nghĩa ngày xưa, tình nghĩa ấy chính là tài sản của cách mạng.

Gs, Ts Hoàng Chí Bảo (kể)

Lê Lâm (ghi)