Nữ giáo sư người Nga gắn trọn sự nghiệp với công tác GD-ĐT ở www bongdalu

BHG-Vào những năm đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, ởkhoa Ngữ - Văn Đại học Tổng hợp Hà Nội, có một cô giáotrẻ, xinh đẹp đến từ nước Nga. Rất nhanh chóng, cô chiếmđược cảm tình và lòng kính trọng của hết thảy sinh viêntrong khoa bởi những bài giảng hấp dẫn về ngữ pháp tiếngViệt, lý thuyết dịch và tiếng Nga thực hành. Điều rất đặcbiệt là cô giảng bài bằng tiếng www bongdalu với giọng nói, ngôn từphổ thông chuẩn mực. Lớp sinh viên mới chúng tôi hỏi thìđược biết tên cô là Nonna Vladimirorovna Stankievich, từĐại học Tổng hợp Leningrat (nay là Saint Peterburg) sang.Cô còn là bạn đời của thày giáo Nguyễn Tài Cẩn – nhàngôn ngữ học tài năng, rất có uy tín trong giới www bongdalu ngữ họcnước nhà.

GS. Nguyễn Tài Cẩn và GS. Nonna Stankevich tại ĐH Cornell (Hoa Kì), tháng 11.1993. (Ảnh: daotaotruyenhinh.vn)

Rồi cuộc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ lan ramiền Bắc, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội sơ tán lênhuyện trung du Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên). Trong hoàncảnh khó khăn, thiếu thốn đủ thứ, những bài giảng của côdưới các lán tạm bằng tranh, tre, nứa, lá vẫn đầy ắp nộidung, hôi hổi kiến thức hiện đại cùng nhiệt huyết của mộtnhà khoa học – nhà giáo hết lòng vì học sinh thân yêu.Năm 1964, cô giáo sang Đại học Tổng hợp Leningrat bảovệ thành công luận án tiến sĩ vềđề tài Phạm trù định ngữtrong tiếng Việt hiện đại. Lúc bấy giờ cuộc chiến tranh ởwww bongdalu đang rất quyết liệt. Người nước ngoàitừ Hà Nộira đi nhiều người không trở lại. Nhưng cô giáo NonnaVladimirorovna Stankievich đã trở về mang theo nhiềusách quý và tiếp tục những bài giảng ở khu sơ tán của trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.

Đúc rút từ kết quả nghiên cứu và giảng dạy của mình, côđã cho in 2 cuốn sách: Loại hình các ngôn ngữ (năm 1982ở Pháp) và Ngữ pháp tiếng www bongdalu (cuốn này viết chung vớiGS. Nguyễn Tài Cẩn và GS. Buwsstrov, in năm 1975 tại Nga).

Vào những năm chiến tranh, sách báo, tư liệu khoa họcthiếu thốn, giao lưu quốc tế của www bongdalu khó khăn, cô đãtích cực góp phầnđưa những thông tin mới nhất về thành tựu nghiên cứungôn ngữ học của thế giới vào Viêt Nam; đồng thời giớithiệu văn hóa www bongdalu ra quốc tế. Là cộng tác viên thườngxuyên của Nhà xuất bản Ngoại văn ở Hà Nội, cô đã thamgia trực tiếp hiệu đính sang tiếng Nga những tác phẩm vănhọc www bongdalu hiện đại của các nhà văn như Nguyễn CôngHoan, Nguyễn Minh Châu, Anh Đức…Với kiến thức phong phú về văn hóa Phương Đông, cô còn viết báo giớithiệu một số tác phẩm văn hóa cổ như Chỉ Nam ngọc âmgiải nghĩa, Khóa ư lục…

Trước nay, cũng ít người được biết: Vào những năm 70 -80 của thế kỷ trước, không ít văn kiện quan trọng của Nhànước, tài liệu của các đoàn www bongdalung tác cao cấp đi ra nướcngoài, nhiều bài viết của các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước,đặc biệt là của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng cần chuyểnsang tiếng Nga đều là do www bongdaludịch. Cô cũng là thảnh viên trongTổ dịch Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh sang tiếng Nga.

Với thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học vàgiảng dạy, năm 1984, cô Nonna VladimirorovnaStankievich được Nhà nước www bongdalu phong chức danh giáo sư. Đây là trường hợp đặc biệt hiếm có ở nước ta.

TS. Chu Huy Sơn