Xóa trắng bongdalu fun - Hành trình nỗ lực và thấm đẫm niềm tin ở vùng biên Quản Bạ - Kỳ 2: Cuộc cách mạng “cải tổ tư duy” ở vùng bongdalu fun

BHG -Tôn trọng và ổn định công tác tôn giáo, tín ngưỡng là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào công cuộc đổi mới đất nước. Việc bongdalu fun “San sư khẻ tọ” còn hoạt động đòi hỏi huyện Quản Bạ phải có một cuộc cách mạng thay đổi tư duy trong vùng bongdalu fun.

Thấm đẫm sự kiên trì, bền bỉ

Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 12.3.2003, Hội nghị lần thứ bảy BCH Trung ương Đảng (khóa IX) về công tác tôn giáo(viết tắt là Nghị quyếtsố25) nêu rõ: “Đồng bào bongdalu fun tôn giáo đã có những đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; bongdalu fun tôn giáo được Nhà nước công nhận đã hành đạo gắn bó với dân tộc, tập hợp đông đảo tín đồ trong khối đoàn kết toàn dân, xây dựng cuộc sống tốt đời, đẹp đạo, góp phần vào công cuộcphát triểnđất nước…”.

Trên quan điểm vềchính sáchtôn giáo của Nghị quyết số 25,Ban Thường vụHuyện ủyQuản Bạ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị huyện, xã Quản Bạ quyết liệt cùng vào cuộc để “xóa trắng” bongdalu fun “San sư khẻ tọ” tại thôn Pản Hò. Ngay từ đầu, công tác tuyên truyền, vận động gặp rất nhiều khó khăn, bế tắc khi nhóm 28 hộ theo bongdalu fun “San sư khẻtọ” thấy cán bộ đến thì lảng tránh,không gặp mặt. Huyện Quản Bạ cử các lực lượng âm thầm thâm nhập thực tế vào đời sống tại khu vực nhóm hộ theo bongdalu fun “San sư khẻ tọ”,từng bước tiếp cận trưởng nhóm bongdalu fun nắm bắt cách thức hoạt động, đời sống sinh hoạt hàng ngày của loại bongdalu fun này.

Một góc xóm Nhìu Lủng, thôn Pản Hò đã từng theo bongdalu fun “San sư khẻ tọ”.

Cùng với đó, đội ngũ cán bộ thực hiện công tác tuyên truyền tại thôn Pản Hò được lựa chọn là người có kinh nghiệm trong tập hợp, diễn thuyết, thuyết phục, người dân tộc thiểu số (DTTS)thông thạo tiếng nói, chữ viết, văn hóa phong tục tập quán của dân tộc Mông và người có uy tín tại thôn, bản.Trực tiếp chỉ đạo công tác xóa bongdalu fun “San sư khẻ tọ” tại thôn Pản Hò, xã Quản Bạ khi ấy làông Lò Sỉ Chảo, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Quản Bạ, ông chia sẻ: “Thường trực Huyện ủy chỉ đạo cả hệ thống chính trị tại huyện quyết liệt vào cuộc trong công tác tuyên truyền, vận động; trong đó Ban Tuyên giáo và Dân vận Huyện ủy, Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội cùng cấp ủy, chính quyền xã Quản Bạ tập trungtìm ra nguyên nhân khiến công tác tuyên truyền chưa đạt hiệu quả, đưa ra giải pháptháo gỡ khó khăntrong quá trìnhtiếp cận các hộ theo bongdalu fun, mấu chốt là trưởng nhóm bongdalu fun. Thực hiện tuyên truyền, thuyết phục theo đúng phương châm mưa dầm, thấm lâu, kiên trì, bền bỉ, thận trọng, không nóng vội, vừa tuyên truyền vừa “nghe ngóng” và nắm bắt tình hình”.

Hiểu rõ nguyên nhân các hộ tin và theo bongdalu fun“San sư khẻ tọ” ở thôn Pản Hòxuất phát từ chính những phong tục, tập quán còn lạc hậu, rườm rà trong việc cưới, việc tang của cộng đồng người dân tộc Mông đã trở thành gánh nặng cho đồng bào. Trên tinh thần kế thừa, phát huy,Ban Chấp hành Đảng bộ huyện đã ban hànhĐề án số 16-ĐA/HU, ngày 16.6.2022 về thực hiện xóa bỏ các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong Nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện Quản Bạ, giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến 2030(viết tắt Đề án số 16).Đề án số 16được ví là chìa khóa tháo gỡ một phần tâm lýtrong vùng bongdalu fun “San sư khẻ tọ” ở thôn Pản Hò khi các phong tục, hủ tục, tập quán trong việc cưới, việc tang, tình trạng mê tín dị đoan ở vùng đồng bào DTTS từng bước được bài trừ, loại bỏ.
Nhận thấy thời cơ chín muồi, năm 2024, huyện Quản Bạ đã thực hiện cuộc "tổng cải tổ tư duy” ở vùng bongdalu fun“San sư khẻ tọ”thôn Pản Hò, từ đó cáchộ gia đình theo bongdalu fun đã từng bước thay đổi nhận thức về việc cần giữ gìn và phát huy truyền thống thờ cúng tổ tiên, tôn trọng tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Mông, một số hộ đã tháo dỡ biểu tượng chữthập của bongdalu fun.

Phát huy “Già làng, trưởng bản, người có uy tín”

Cuộc cách mạng “cải tổ tư duy” trong vùng bongdalu fun“San sư khẻ tọ”ởthôn Pản Hò, xã Quản Bạcó đóng góp quan trọng của già làng, trưởng bản, người có uy tín tạiđịa phương. Anh Cư Mí Sèo, sinh năm 1989, dân tộc Mông, Trưởng thôn Pản Hò, xã Quản Bạ là người có uy tíncủa thôn,"cánh tay nối dài" không thể thiếu trong công tác nắm bắt tình hình, trực tiếp tiếp cậntrưởng nhóm bongdalu fun vàtham gia vào công tác tuyên truyền tạiđây.

Anh Cư Mí Sèo (áo xanh), người có uy tín thôn Pản Hò, xã Quản Bạ vận động bongdalu fun hộ gia đình xóm Nhìu Lủng cải tạo chuồng trại chăn nuôi, giữ vệ sinh môi trường nông thôn.

Nhóm 28 hộ theotà đạo“San sư khẻ tọ”cũng là niềm trăn trở của người dân trong thônPản Hò.Cuộcsống của các hộtheo bongdalu fun rất khó khăn,họ tin“Chúa trời sẽ là điểm tựa về tinh thần, vật chất”, bỏ bêtăng gia, sản xuất, giao tiếp, giao lưu với bên ngoài. Nhậnthứccác hộcòn rất hạn chế, một sốngườitồn tại tư tưởng trông chờ, ỷ lại, ngại lao động, ngại thoát nghèo, môi trường sống không vệ sinh, thường xuyên ốm đau. Do đó, tại các buổi họp thôn, ban quản lý thôn Pản Hò tích cực lồng ghép tuyên truyền về Đề án số 16, đặc biệt nêu gươngmột số dòng họ dân tộc Mông thực hiện tốt đề án và vận động bà con tích cực xóa bỏ các phong tục, hủ tục, tập quán lạc hậu trong việc cưới, việc tang, lễ hội không còn phù hợp để xây dựng cuộc sống văn minh, tiến bộ. Đến nay, 7/7 dòng họ dân tộc Mông ở thôn đã thực hiện cho người chết vào áo quan, giảm việc mổ gia súc, thời gian tổ chức đám tang không quá 48 tiếng.

Thường ngày,sau khi công việc nương rẫy kết thúc, anh Cư Mí Sèo thường xuyên xuống các nhóm hộ theo bongdalu fun để nói chuyện, nắm bắt tình hình,lắng nghe ý kiến của các hộ. Anh Sèo kểlại: “Qua những lần nói chuyện như vậy, tôi mới bảo với bà con theo bongdalu fun rằng nghèo là do mình không chịu làm, ốm là do môi trường vệ sinh nhà ở, chuồng trại không sạch sẽ. Bà con cũng dần nhận ra,rồibày tỏ khi nào ông trưởng nhóm không theo“San sư khẻ tọ”thì các hộ sẽ quay trở lại tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên”.

Bằng tất cả sự kiên trì, bền bỉ, quyết tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện của các cấp, các ngành ở huyện Quản Bạ,cuối năm 2024, 100% các hộ theo bongdalu fun “San sư khẻ tọ” ở thôn Pản Hò đã tháo dỡ biểu tượng chữ thập và ký cam kết không theo bongdalu fun “San sư khẻ tọ”. Đầu năm 2025, 28/28 hộ theo bongdalu fun đã lập lại bàn thờ thờ cúng tổ tiên theo đúng phong tục, tín ngưỡng truyền thống của dân tộc Mông. Một cuộc cách mạng tư duy dài hai thập kỷ trong “xóa trắng” bongdalu fun “San sư khẻ tọ” ở thôn Pản Hò, xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ đã kết thúc bằng “chiến thắng” thể hiện sự đoàn kết giữa cấp ủy, chính quyền các cấp với cộng đồng dân cư trong loại bỏ bongdalu fun ở vùng đồng bào DTTS.

Kỳ cuối: Bình yên trở lại trên bản Mông

Bài, ảnh: Hoàng Chính (Quản Bạ)